Ważki w ogrodach klasztornych - Tężnica wytworna (Ischnura elegans)

Ogrody klasztorne przy leżajskiej Bazylice OO Bernardynów mają wiele rabatek , a na nich piękne róże, lilie, lawenda, które przyciągają w okresie kwitnienia pszczoły, trzmiele, kolorowe motyle. Jest tam również malownicza
sadzawka będąca siedliskiem wielu ciekawych okazów przyrodniczych m. in. Budleja Davida (Buddleja davidii) krzew o fioletowych kwiatach zebranych w długie wiechy, tworzące niczym duży bukiet kwiatów, zapach tych kwiatów zazwyczaj zwabia motyle, dlatego nazywa się ją motylim krzewem. Wśród szuwarów kumkają żaby, w wodzie pływają kaczki krzyżówki, a nad wodą lata mnóstwo różnorodnych owadów.
M. in. ważki - latające osobniki dorosłe (imagines). Tężnica wytworna (Ischnura elegans) - jest przedstawicielem najliczniejszego gatunku ważek równoskrzydłych (Zygoptera) - z rodziny łątkowatych (Coenagrionidae). Samce większości gat. są niebieskie. Ważki (Odonata) to drapieżne owady o smukłym ciele, dużych oczach złożonych, krótkim tułowiu, silnie wydłużonym, segmentowanym odwłoku i dwóch parach skrzydeł.

Udało mi się sfilmować tężnice wytworne podczas kopulacji, zaplątane w pajęczą sieć i na dodatek w towarzystwie żywego pająka. Ważki żywią się komarami, muchami, mszycami, a nawet pająkami.

Ale w tym przypadku nie jestem pewna czy te kopulujące drapieżne ważki nie stały się ofiarami pająka.
Chociaż nie wszystkie pająki zjadają ważki, niektóre gatunki pająków mogą polować na drapieżne ważki i traktować je jako część swojej diety.

Pająki są generalnie drapieżnikami i polują na różne owady i bezkręgowce, w tym także ważki. Jednak ważki, zwłaszcza te większe gatunki, są dość szybkie i zwinne, co może utrudniać pająkom ich schwytanie.

Pająki polują na ważki, wykorzystując różne strategie. Niektóre pająki sieciowe budują pułapki w postaci charakterystycznych sieci, do których wpadają latające owady, w tym ważki. Inne pająki polują aktywnie, używając swojej siatki nici do chwytania zdobyczy. Ważki mogą być więc zdobyczą dla pająków, jeśli te są w stanie je schwycić.

Ważne jest jednak pamiętać, że nie wszystkie pająki polują na ważki i dieta pająków może różnić się w zależności od gatunku i dostępności pokarmu w danym środowisku. Istnieją również pająki, które preferują inne rodzaje zdobyczy, takie jak owady latające czy owady naziemne.

Stadium larwalne ważki trwa różnie w zależności od gatunku. W przypadku Ischnura elegans, które jest gatunkiem popularnym w Europie, stadium larwalne trwa zwykle od kilku miesięcy do jednego roku. Larwy ważek prowadzą wodny tryb życia, rozwijając się w zbiornikach wodnych, takich jak stawy, jeziora czy strumienie.

Po zakończeniu stadium larwalnego, larwa przechodzi w etap przepoczwarzania, w wyniku którego wykształca się dorosła forma - ważka (imago). Po wylęgnięciu się z poczwarki, ważka w pełni rozwinięta osiąga dorosłe stadium.

Jeśli chodzi o długość życia dorosłej ważki, może ona różnić się w zależności od gatunku, warunków środowiskowych i innych czynników. Przeciętnie dorosłe ważki żyją od kilku tygodni do kilku miesięcy. Niektóre gatunki mogą jednak żyć krócej, nawet zaledwie kilka dni, podczas gdy inne mogą przeżyć do kilku miesięcy.

Ważki są owadami o stosunkowo krótkim cyklu życiowym, skupionym głównie na rozmnażaniu i przekazywaniu genów. Ich stadium dorosłe poświęcone jest głównie temu celowi, podczas gdy stadium larwalne służy wzrostowi i rozwinięciu się przed przepoczwarzeniem.

W Polsce istnieje ponad 70 gatunków ważek, z czego 8 gat. objętych jest ścisłą ochroną.

***

 

**

Kliwia (Clivia) rodzina amarylkowate

Kliwia (Clivia Lindl.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Wiecznie zielone byliny o grubych, skórzastych i soczyście zielonych liściach wyrastających z krótkich kłączy. Trąbkowate lub lejkowate kwiaty zebrane są w gęste podbaldachy na krótkiej i grubej łodydze. Kwiaty 6-płatkowe w kolorze czerwonym lub pomarańczowym, czasami częściowo zielonym. Owocem są czerwone jagody.

 

Kliwia cynobrowa (Clivia miniata)

Czeremcha amerykańska (Prunus serotina), Czeremcha zwyczajna / pospolita (Prunus padus L.)

Czeremcha amerykańska, czeremcha późna lub czarny wiśniowiec (Prunus serotina) – gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych. 

 Brzeg liści karbowano-piłkowany z ciemnoczerwonym gruczołkiem u nasady każdego ząbka. Blaszka liściowa nieco skórzasta, z wierzchu ciemnozielona i błyszcząca, od spodu jaśniejsza. Występuje co najmniej 15 par nerwów bocznych. 

Białe kwiaty skupione w rozpostartych lub wznoszących się gronach (po przekwitnieniu zwisających) o długości 12–15 cm. 

 

 

 

 

 

 

Owoce czeremchy amerykańskiej są małe, kuliste i czarne, przypominające wiśnie. Są one jadalne, jednak owoce mają gorzki smak i są stosunkowo kwaśne. Owoce mogą być spożywane na surowo lub używane do wytwarzania dżemów, soków lub innych przetworów.

Niektóre części czeremchy amerykańskiej, takie jak liście i kora, zawierają związki chemiczne, które mogą być trujące dla niektórych zwierząt lub ludzi. Z tego powodu zaleca się ostrożność w spożywaniu i ograniczanie spożycia do owoców.
Owocem czeremchy są małe jagody o kształcie i kolorze podobnym do czereśni.

***

Czeremcha zwyczajna / pospolita (Prunus padus L.) różni się unerwieniem - nerwy na końcach blaszki liściowej wyraźnie się łączą oraz matowymi liśćmi z obu stron, spodem pozbawionymi rudych włosków na nerwie i kwiatostanami zwisającymi podczas kwitnienia. Kwiaty białe, mocno pachnące. Na brzegach korony delikatnie ząbkowane. Zebrane są w zwisający kwiatostan – grono o długości do 15 cm. Owoce kuliste, błyszczące, czarne, słodkogorzkie pestkowce wielkości grochu. Średnica ok. 8 mm. Po rozgnieceniu lepkie.

 

 

Ważne jest rozróżnienie między dwoma podgatunkami czeremchy: dziką czeremchą (Prunus padus ssp. padus) i gorzką czeremchą (Prunus padus ssp. commutata).

Dzika czeremcha, która jest bardziej powszechna, ma jadalne owoce. Jagody dzikiej czeremchy mają słodkawy smak i mogą być spożywane zarówno na surowo, jak i w formie przetworów, takich jak dżemy czy soki.

Natomiast gorzka czeremcha, występująca głównie w północnej i wschodniej Europie, ma owoce, które są trujące w surowej postaci. Jagody gorzkiej czeremchy zawierają amygdalinę, substancję, która podczas trawienia uwalnia kwas cyjanowodorowy, który może być szkodliwy dla organizmu.

W przypadku spożycia jagód gorzkiej czeremchy w większych ilościach, może wystąpić zatrucie, które objawia się nudnościami, wymiotami i bólami brzucha. Dlatego zaleca się ostrożność i unikanie spożycia jagód gorzkiej czeremchy.

Rozróżnienie między czeremchą dziką (Prunus padus ssp. padus) a czeremchą gorzką (Prunus padus ssp. commutata) może być trudne, ponieważ są podobne w wyglądzie. Oto kilka cech, które mogą pomóc w rozróżnieniu tych dwóch odmian:

Liście: Liście czeremchy dzikiej są większe i mają dłuższe ogonki liściowe niż liście czeremchy gorzkiej.

Kwiaty: Kwiaty czeremchy dzikiej mają zazwyczaj białą barwę, podczas gdy kwiaty czeremchy gorzkiej są bardziej kremowe lub żółtawe.

Owoce: Owoce czeremchy dzikiej są zazwyczaj ciemnoczerwone do czarnych i mają słodki smak. Owoce czeremchy gorzkiej są również ciemnoczerwone, ale są bardziej gorzkie i trujące w surowej postaci.

Naparstnica

Naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea L.) - bylina, roślina dwuletnia – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych. Kwitnie od czerwca do sierpnia. 

Naparstnica jest rośliną trującą. Zawiera saponiny, śluzy i glikozydy o działaniu nasercowym. Najsilniej działającym z nich jest digitoksyna, stosowana w leczeniu nerwic i chorób serca. W Polsce obecnie nie stosuje się tej rośliny w ziołolecznictwie. Zamiast niej jest stosowana naparstnica wełnista, która jest mniej toksyczna.

 

Duże, zwieszające się w dół kwiaty, tworzące grona, rosnące na gruczołowato omszonych, krótkich szypułkach mają purpurowoczerwony kolor, wewnątrz mają ciemniejsze plamki. Rurkowato dzwonkowa korona kwiatowa jest wewnątrz owłosiona. Pięciodziałkowy kielich kwiatowy jest tylko przy nasadzie nieco zrośnięty. W kwiatku jest jeden słupek z długą i cienką szyjką, oraz 4 pręciki, przy czym dwa są wyższe, a dwa niższe.

 

Paulownia omszona, paulownia cesarska (Paulownia tomentosa Steud.)

 Co to za drzewo? (Rośnie za blokiem przy ul. Kopernika 1 w Leżajsku).

Wysokie na ok. 10 m., młode,  Pień prosty, dobrze widoczny aż do górnej strefy korony. Kora szara, gładka. 

Jest początek maja, drzewo nie ma jeszcze liści, a już kwitnie, ma piękne, bardzo duże 5 cm bladofioletowo-niebieskawe kwiaty dzwonkowate zebrane w wiechowato rozgałęzione kwiatostany.

Z opisu znalezionego w Internecie wygląda, że to paulownia omszona, cesarskie drzewko szczęścia, paulownia cesarska, drzewo tlenowe, (Paulownia tomentosa Steud.) – gatunek drzewa z rodziny paulowniowatych (Paulowniaceae).

 

Należy do grupy najszybciej rosnących drzew. W Chinach i Japonii wykonywano z drewna paulowni między innymi instrumenty muzyczne. Obecnie używa się go do produkcji statków, samolotów oraz desek surfingowych. W kolebce feng shui wierzono, że roślina ta przynosi szczęście, a przebywanie w jej pobliżu poprawia kondycję fizyczną i psychiczną człowieka. Dzięki specjalnej budowie tkanek roślina potrafi w cudowny sposób oczyszczać powietrze, produkując kilkakrotnie więcej tlenu niż inne drzewa, dodatkowo odpowiednio jonizując powietrze.