Jasnota biała (Lamium album L.)

Jasnota biała (Lamium album L.), bylina, która kształtem liści, ulistnieniem i ogólnym wyglądem przypomina pokrzywę. Liście jajowate lub sercowate są delikatnie owłosione i mają brzegi grubo piłkowane. Wydzielają charakterystyczny zapach. W odróżnieniu od pokrzywy nie ma jednak parzących włosków.
Stąd ludowa nazwa głucha pokrzywa, biała pokrzywka. 

Łodyga z fioletowymi zabarwieniami w niektórych miejscach. 

Kwiaty białe, czasami kremowobiałe, wyrastają pionowo w okółkach w kątach liści. Mają wyraźnie grzbiecistą, dwuwargową budowę. Duże kwiaty (2-2,5 cm) mają szyjkę słupka zagłębioną pomiędzy czterema wypukłymi komorami, kielich trwały, zrosłodziałkowy. Warga dolna korony ma dwa ząbki, pylniki są owłosione.

Rośnie na przydrożach, rumowiskach, w zaroślach, w rowach. Zwykle tworzy skupienia.
Kwitnie od kwietnia do września i jest rośliną miododajną. Zapylana jest przez błonkówki.
Jasnota biała jest rośliną leczniczą. Ma działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, moczopędne i słabo ściągające. Największe zastosowanie znajduje w leczeniu chorób i dolegliwości kobiecych, stanów zapalnych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i dróg moczowych. Zewnętrznie stosowana była przy oparzeniach, trudno gojących się ranach i chorobach skórnych oraz do płukania jamy ustnej.
Kwiaty zbiera się je ręcznie przy słonecznej pogodzie i suszy w zacienionym miejscu. Kwiaty zawierają flawonoidy, garbniki, śluzy, saponiny, glikozydy, cholinę, związki irydowe, kwasy wielofenolowe oraz niewielkie ilości olejków eterycznych.

Glicynia, wisteria

Niezwykle dekoracyjna glicynia, znana też, jako słodlin, wisteria to jedno z najpiękniejszych pnączy o pachnących kwiatostanach.

Kwiaty niebieskofioletowe z jaśniejszą podstawą obupłciowe, motylkowe, zebrane w szczytowe, zwisające grona. Poszczególne kwiaty osiągają od 1,5 do 2,5 cm długości.

Osiąga wys. ok. 10 m. Kwitnie już w 2-3 roku po posadzeniu w V i ponownie w VIII-IX.
Owoce: strąki równowąskie lub lancetowate o skórzastej owocni, wypukłej nad owocami.

Zastosowanie: Na podpory, pergole, altanki

 

 

 

Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale)

Popularny i zwyczajowo nazywany mleczem  - mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale) to światłolubna, miododajna kosmopolityczna bylina występująca na nieużytkach, łąkach, polach, trawnikach, w ogrodach, sadach oraz widnych lasach i zaroślach. 

Taraxacum officinale to nazwa naukowa opublikowana w 1780 r. przez Friedricha Heinricha Wiggersa (1746–1811) dla taksonu opisanego wcześniej przez Karola Linneusza jako Leontodon taraxacum. 

W Polsce ocenia się, że na terenie całego kraju występuje w sumie co najmniej 200 drobnych gatunków mniszka
Jak odróżnić mniszka od mlecza? Najłatwiej po łodydze. Mlecz (Sonchus arvensis L.) ma pojedynczą, grubą łodygę, która rozdziela się na boczne pędy i jest pokryta listkami. Mniszek zamiast typowej łodygi posiada coś w rodzaju kwiatonośnego pędu – z jednego systemu korzeniowego wyrasta wiele bezlistnych pędów, a każdy z nich dźwiga żółty kwiat. Na każdym pędzie, zupełnie pozbawionym listków, wyrasta więc jeden kwiatostan (ząbkowane liście wyrastają z tego samego miejsca samodzielnie). To mniszek lekarski, a nie mlecz, po przekwitnieniu przekształca się w dmuchawca – owocostan w postaci delikatnego puchu. Kwiaty mlecza zamieniają się z kolei w twardą, szorstką kulkę i w niczym nie przypominają puchatego dmuchawca.

 

W pierwszym roku formuje zwykle tylko rozetę liści, a kwiatostan rozwija się dopiero w drugim roku. Liście są liczne i zebrane w przyziemną rozetę. 

Właściwa łodyga jest bardzo skrócona i ukryta pod ziemią, wyrasta z niej rozeta liści i szypuły, na których wznoszą się pojedyncze kwiatostany. Szypuły są bezlistne, zwykle tęgie, dęte (puste w środku), w różnym stopniu owłosione, intensywniej zwykle bliżej szczytu. Podczas kwitnienia osiągają od 3 do 40 cm wysokości (najczęściej od 5 do 35), ale podczas owocowania wyrastają nawet do ponad 60 cm. Z jednej różyczki liściowej rozwija się od jednej do kilkunastu szypuł kwiatostanowych.

Kwiaty obupłciowe, języczkowe, skupione na szczycie szypuł kwiatostanowych w pojedyncze koszyczki.

 

 

 

Płatki korony poszczególnych kwiatów języczkowych są zrośnięte, jasnożółte lub złocistożółte, mają zrośnięte w płaski lub rynienkowaty języczek. Kwitnie od połowy kwietnia do końca maja. Kwiaty są zapylane przez owady. Od kwitnienia do rozwoju dojrzałych owoców mija 7 dni.

Dojrzałe owoce (niełupki) tworzą biały puch kielichowy - puszystą kulę (tzw. dmuchawiec).

 

 

Związki zawarte w roślinie (laktony seskwiterpenowe zawarte w soku mlecznym) mogą również działać miejscowo, powodując choroby skóry.

Surowcem zielarski jest kwiat – Flos Taraxaci, ziele Herba Taraxaci oraz korzeń – Radix Taraxaci. Korzeń główny ma 2–3 cm średnicy i 1–2 m długości.

Ziele zbiera się wczesną wiosną, jeszcze przed pojawieniem się pąków kwiatowych. Kwiatostany zbiera się bez szypuł, podczas kwitnienia. Ziele i kwiaty suszy się od razu po zebraniu. U ludzi pyłek może wywoływać reakcje alergiczne, jeżeli jest spożywany. Liście są pokarmem dla licznych gatunków ssaków, zarówno dzikich, jak i udomowionych. 

Korzeń mniszka z przeznaczeniem do celów leczniczych należy zbierać jesienią. 

Leki ziołowe z mniszka stosowane są w postaci odwaru z korzeni, wyciągu, nalewki lub jako składnik mieszanek ziołowych. Liście i korzenie mniszka nadają się do spożycia zarówno surowe, jak i gotowane. Nie należy korzystać z preparatów z mniszka w przypadku niedrożności dróg żółciowych, ropniaka pęcherzyka żółciowego, warunkowo – w porozumieniu z lekarzem – mogą je stosować chorzy na kamicę żółciową. 

 

 

 

Rusałka kratkowiec (Araschnia levana) – najmniejsza z naszych rusałek - jest motylem średniej wielkości (skrzydła o rozpiętości 28-34 mm). Występuje w dwóch formach: motyle z pokolenia letniego są czarno-białe (Araschnia levana f. prorsa), a z wiosennego: rudo-czarne (Araschnia levana f. levana).