Leszczyna (Corylus avellana L.)

Marcowy spacer po lesie skupia naszą uwagę na pojawiające się pierwsze kwiaty przebiśniegów, zawilców i przylaszczek, na łąkach wypatrujemy przylotu bocianów, a w ogrodach już nieco później zaczynają kwitnąć żółte forsycje. 

Taki wiosenny spacer w poszukiwaniu pierwszych symptomów wiosny daje nam dużo radości.

Podczas wypadu na Florydę udało mi się wypatrzeć w suchych zaroślach, tuż przy brzegu malutkiej rzeczki Jagody kwitnącą leszczynę pospolitą. 

Leszczyna podobnie jak brzoza czy olcha jest rośliną jednopienną, co oznacza, że na tym samym pędzie znajdują się kwiaty obu płci, żeńskie i męskie.

Na bezlistnych pędach pojawiły się wiszące długie, żółte, zebrane po 2-3 kwiaty męskie, zwane baziami lub kotkami. Na tych samych pędach można dojrzeć niepozorne, przypominające nieco pąki kwiatów w kolorze czerwonym - kwiaty żeńskie leszczyny.

Podobne kwiaty mają olchy, męskie też zebrane po kilka w kotki, tyle, że są bardziej zielonkawe, a kotki żeńskie występują w pęczkach po 3-5 i na dodatek towarzyszą im stare, zeszłoroczne, wyglądem przypominające małe szyszeczki na długich szypułkach.

Olcha kwiaty męskie (kotki) i żeńskie zeszłoroczne szyszki

olcha - kwiaty męskie

szyszki olchy - zeszłoroczne kwiaty żeńskie

Zarówno brzoza, olcha, jak i leszczyna pospolita (Corylus avellana L.) należą do tej samej rodziny brzozowatych (Betulaceae). Mam więc uzasadnione wątpliwości czy te krzewy z kwitnącymi kwiatami na gołych gałązkach to leszczyna czy może olcha. Młode pędy są jakby owłosione. Leszczyna w lesie zajmuje warstwę podszytu, kryjąc się w cieniu i pod okapem innych, dużych drzew.

Brzozowate są roślinami wiatropylnymi. Leszczyna kwitnie bardzo wcześnie, bo już od lutego (zazwyczaj do kwietnia). Te piękne niewinnie wyglądające żółte bazie męskich kwiatostanów pylą bardzo obficie na żółto, a ich nasiona/pyłki roznoszone przez wiatr stanowią groźny czynnik wywołujący alergie wziewne u człowieka. Apogeum pylenia olchy i leszczyny w lutym, a w marcu pylić zaczyna topola, wierzba i brzoza. 
Uwaga! 
U ludzi uczulonych na pyłki brzozy i leszczyny mogą wystąpić reakcje alergiczne po zjedzeniu jabłka, gruszki, brzoskwini, a nawet marchewki (reakcja krzyżowa). Uczuleniu na alergeny pyłku leszczyny zwykle towarzyszy uczulenie na alergeny pyłku brzozy i olszy, a także na alergeny pokarmowe, np. orzechów laskowych (reakcja krzyżowa).
Objawy reakcji krzyżowych układają się w charakterystyczne zespoły, np. brzozowo-jabłkowo-orzechowy, selerowo-marchewkowo-byliczo-przyprawowy oraz typu banan-lateks, czy roztocze-ślimaki.

U osób wrażliwych na alergeny np. pyłki drzew i krzewów zaczynają się wytwarzać charakterystyczne czynniki odpornościowe (przeciwciała IgE), krążą we krwi oraz umiejscawiają się w skórze i błonach śluzowych, wywołując najczęściej nieżyt nosa lub spojówek, astmę bądź atopowe zapalenie skóry.

Jednakże u niektórych osób przeciwciała sIgE rozpoznające takie alergeny mogą w sposób krzyżowy wiązać także inne alergeny białkowe, w tym znajdujące się w pokarmach. Jest to związane z podobieństwem budowy tych cząstek. W następstwie tego osoba uczulona np. na pyłki roślin może rozwinąć reakcję alergiczną po zjedzeniu pokarmu (najczęściej warzyw i owoców). W takiej sytuacji objawy alergii dotyczą również błony śluzówej przewodu pokarmowego, najczęściej pod postacią obrzęku i świądu warg, podniebienia i języka czy chrypki – dając obraz kliniczny, określany mianem zespołu alergii jamy ustnej (oral allergy syndrome – OAS).

Kwitnąca leszczyna w Kuryłówce

Leszczyna

orzechy laskowe

kwiat żeński leszczyny

Linki powiązane z tematem:
Alergicy są wśród nas