Babka (Plantago L.) inwazyjny chwast o właściwościach leczniczych

Babka zwyczajna, babka większa (Plantago major L.) bylina, która bujnie rośnie na mojej działce, osiągając wysokość ok. 30 cm. Nie traktuję jej jak pospolite chwasty, bo świeże liście babki mają właściwości lecznicze na niewielkie zranienia, ukąszenia owadów, zwichnięcia, ropiejące rany, owrzodzenia, napar służy do przemywania trudno gojących się ran. Ma działanie: wykrztuśne, przeciwzapalne, powlekające (osłaniające). 

W Chinach znana była już od 3000 lat. W starożytności zalecana była w przypadku ukąszeń przez węże i skorpiony.

Pospolita na terenie całego kraju, także w wyższych położeniach górskich. Zasiedla tereny ruderalne, pobocza dróg, łąki, pastwiska, łęgi. Można ją spotkać wśród łęgowej roślinności np. przy brzegach Sanu w Kuryłówce. 

Gatunek o dużej zmienności poszczególnych cech, np. wielkości, kształtu liści czy długości pędów kwiatostanowych. Powszechnie znane są babka zwyczajna, babka lancetowata, wąskolistna (Plantago lanceolata L.) i babka średnia (Plantago media), ale jest ich o wiele więcej (ok. 200 gatunków).

Jedną z trzech powszechnie występujących babek w Polsce jest babka średnia (Plantago media) o mniejszych liściach i 'kudłatym' kwiatostanie.

 

babka średnia (Plantago media) - kwiatostan

Łodyga babki silnie skrócona (dlatego liście skupione w przyziemnej różyczce), tylko w czasie kwitnienia rozwijają się 1–3 (rzadziej więcej) nierozgałęzione łodygi kwiatonośne, prosto wzniesione, bezlistne, obłe i skąpo owłosione, wyrastające z pachwin liści. Liście skupione w przyziemnej różyczce liściowej. Blaszka szerokojajowata (najwyżej 1,5 razy dłuższe niż szersze), całobrzega albo skąpo ząbkowana, naga lub słabo owłosiona, z 5 lub 7 (lub 9 – dla bardzo dużych liści) równoległymi nerwami, w nasadzie zaokrąglona lub sercowata. Ogonki liściowe mniej więcej długości blaszki, nagie lub luźno tylko owłosione.

Kwiaty babki zwyczajnej zebrane w szczytowe, walcowate kłosy o długości równej szypule, lub większej. Niepozorne, małe (do 2 mm długości), siedzące o zredukowanych szypułkach, żółtawozielone. Kielich złożony z czterech, szerokoeliptycznych działek, wolnych do samej nasady. Korona 4-płatkowa, rurkowata, naga. Pręciki 4 z długimi, białymi nitkami zakończonymi bladoliliowymi, z czasem brudnożółtymi pylnikami. Kwitnie od czerwca do października, według niektórych źródeł od maja do września

Roślina lecznicza.  Surowiec zielarski: liście – Folium Plantaginis majoris.

Zbiór i suszenie: zbiera się od maja do września i suszy w warunkach naturalnych lub w suszarni, w temperaturze do 40 °C.

Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla: O. Plantaginetalia majoris [ssp. major], Ass. Prunello-Plantaginetum [var. brachystachya], Ass. Juncetum tenuis [var. microstachya]

Babka lancetowata, babka wąskolistna, języczki polne (Plantago lanceolata L.) – gatunek byliny należący do rodziny babkowatych (Plantaginaceae Juss.). Nasiona babki stanowią przysmak kanarków. Rozsiewane są przez zwierzęta (zoochoria) i ludzi (antropochoria). Jest rośliną żywicielską larw motyli przeplatki aurelii, britomartis, atalii, didymy i cinksii.