Rudbekia (Rudbeckia L.) i jeżówka (Echinacea)

Rudbekia (Rudbeckia L.), podobnie jak jeżówka (Echinacea) – rośliny ozdobne o dekoracyjnych kwiatach.
Rudbekia i jeżówka pochodzą z Ameryki Północnej i są ze sobą spokrewnione. Obie rośliny należą do rodziny astrowatych, a łączy je taka sama budowa kwiatostanu – koszyczka. 

Rudbekie to rośliny jednoroczne, dwuletnie lub byliny, rosnące z powodzeniem kilkanaście lat na jednym stanowisku. Jeżówki natomiast to krótkowieczne byliny (efektowne 3–4 sezony). Między rudbekiami i jeżówkami jest wiele podobieństw. Są to rośliny tworzące kępy o wzniesionych, sztywnych pędach. W zależności od gatunku rudbekie osiągają od kilkudziesięciu cm do 2 m wysokości, jeżówki natomiast dorastają do 150 cm wysokości. Mimo znacznych rozmiarów nie mają tendencji do pokładania się i nie wymagają stosowania podpór. Liście mają pojedyncze, jajowato lancetowate, naprzemianległe, zazwyczaj ciemnozielone. Niektóre gatunki mają łodygi i liście owłosione. 

Kwiatostanem jest koszyczek złożony z dużych, brzeżnych kwiatów języczkowych o jaskrawych kolorach. W środku znajdują się małe kwiaty rurkowe.
Kolory kwiatostanów rudbekii i jeżówki są zróżnicowane. 

Rudbekia ma kwiaty języczkowe żółte (najpopularniejszy kolor), żółto-czerwone, żółto-brązowe, rdzawe, a kwiaty rurkowe zielone, rdzawe, purpurowe, brązowe, czarne. 

Ulistnienie skrętoległe. Dolne liście szerokojajowate z ostrym końcem i ząbkowane, górne lancetowate i całobrzegie. U typowej formy są szorstko owłosione. Wytwarza rozłogi, za pomocą których rozmnaża się wegetatywnie. 

Jeżówka ma kwiaty języczkowe białe, kremowe, żółte, pomarańczowe, różowe, czerwone, purpurowe, a kwiaty rurkowe zielone, rdzawe, żółte, pomarańczowe, czerwone, purpurowe.

Gatunki rudbekii:

Rodzaj rudbekia (łac. Rudbeckia) obejmuje około 15 gatunków. W Polsce w środowisku naturalnym występują tylko dwa gatunki rudbekia naga (Rudbeckia laciniata) i rudbekia owłosiona (R. hirta). Są to tzw. agriofity, czyli rośliny obcego pochodzenia, które zdołały się zadomowić w obcym siedlisku. 

Obecnie w Polsce uprawianych jest kilka gatunków rudbekii:  

• rudbekia błyskotliwa (Rudbeckia fulgida Aiton) – gatunek uprawiany, najpopularniejsza, tworząca gęste kępy
• rudbekia dwubarwna (Rudbeckia bicolor Nutt.) – gatunek uprawiany
• rudbekia lśniąca (Rudbeckia nitida Nutt.) – gatunek uprawiany, tworząca mniej okazałe kępy
• rudbekia naga (Rudbeckia laciniata L.)
• rudbekia okazała (Rudbeckia speciosa Wender) – gatunek uprawiany
• rudbekia owłosiona, r. ostra (Rudbeckia hirta L.) - jednoroczna

rudbekia dwubarwna (Rudbeckia bicolor)

 

rudbekia błyskotliwa (Rudbeckia fulgida Aiton)

rudbekia dwubarwna (Rudbeckia bicolor)

rudbekia dwubarwna (Rudbeckia bicolor)

rudbekia błyskotliwa (Rudbeckia fulgida Aiton)

Nazwę rudbekia nadał roślinie Karol Linneusz – sławny szwedzki przyrodnik, który chciał w ten sposób uhonorować jednego ze swoich zdolniejszych uczniów – Olafa Rudbecka.

Rodzaj jeżówka (łac. Echinacea) liczy 9 gatunków. W Polsce uprawiane są trzy gatunki: 

• najpopularniejsza jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea), 
• jeżówka blada (Echinacea pallida) o wąskich zwisających płatkach kwiatów języczkowych i 
• jeżówka wąskolistna (E. angustifolia) – blisko spokrewniona z jeżówką purpurową, ale o węższych liściach. 

 

 

Nazwa jeżówka – Echinacea pochodzi od greckiego słowa „echinos”– jeż, i właśnie środek kwiatostanu jeżówki przypomina to zwierzątko.

Jeżówka purpurowa to także roślina lecznicza.

Indianie Ameryki Północnej stosowali jeżówkę purpurową w leczeniu różnych dolegliwości, Komanczowie w bólu zębów i gardła, a Indianie ze szczepu Sioux przeciwko wściekliźnie oraz we wszelkich stanach zapalnych. Współczesna medycyna także wykorzystuje jeżówkę purpurową. Jeżówkę stosuje się w stanach zapalnych, przeziębieniach, alergiach skórnych, astmie, oparzeniach. Surowcem zielarskim są kwiaty oraz korzenie 4-letnich roślin.

Linki:

jeżówka (Echinacea)

http://www.swiatkwiatow.pl/poradnik-ogrodniczy/rudbekie-w-ogrodzie-id118.html

http://www.wymarzonyogrod.pl/kwiaty-i-rosliny-na-rabaty/roslinne-kompozycje/rudbekia-i-jezowka-rosliny-ozdobne-o-dekoracyjnych-kwiatach,94_1669.html