Kruki, kawki, wrony czy gawrony

W Polsce gnieździ się tylko siedem gatunków ptaków zaliczanych do rodziny krukowatych, rzędu Passeriformes (wróblowe): kruk, wrona, gawron, kawka, sroka, sójka oraz orzechówka. Wszystkie żyją w grupach. Gniazda zakładają na drzewach ( z wyjątkiem kawki -dziuple i budynki ), w których składają od 3 do 6 jaj. Są opiekuńcze i troskliwe, obydwoje rodziców wychowują młode przez kilka miesięcy. Są wszystkożerne, preferując pokarm pochodzenia zwierzęcego (owady, pisklęta, jaja, drobne gryzonie i padlinę).

Kruk (Corvus corax)- największy przedstawiciel tej rodziny, znacznie większy od gawrona, masa ciała kruka 800-1560 g, masa ciała gawrona ok. 450 g. Cały czarny, ma duży garbaty dziób, w locie charakterystyczny klinowato ścięty ogon. Jest ptakiem bardzo płochliwym i unika bliskości ludzi.

Gawron (Corvus frugilegus) - mniejszy od kruka, podobny wielkością do wrony, od której różni się całkowicie czarnym upierzeniem o granatowo-metalicznym połysku. Masywny dziób, większy niż u wrony, Nasada dzioba u dorosłych ptaków nieopierzona, biaława. Gnieździ się kolonialnie na wysokich drzewach, często na osiedlach ludzkich. Samica wyprowadza jeden lęg w roku i składa w gnieździe najczęściej na szczycie rozłożystych drzew czy tez na domach - jaja (około 5) o wydłużonym kształcie niebieskozielone nakrapiane w brązowo żółte kropki. Przez 18 dni samica karmiona przez samca wysiaduje jaja. Kiedy wykluwają się pisklęta pozostają jeszcze w gnieździe około 30 dni zanim odfruną.

Gatunek wędrowny, na zimę przybywają do naszego kraju ze wschodu i północy.

W okresie jesienno - zimowym żywią się pokarmem roślinnym taki jak ziarna i kiełki zbóż, bulw, nasion traw, owoców. Wiosną w okresie lęgowym jedzą również larwy, owady, żaby, małe gryzonie czy jaszczurki czasem nawet żywią się padliną. 

Gawrony

Wrona siwa (Corvus corone cornix) 

podobna do gawrona, od którego różni się upierzeniem, ma szary - popielaty grzbiet i spód ciała, a czarną głowę i piersi, skrzydła i ogon. 

W odróżnieniu od gawrona nie gniazduje w dużych koloniach, ale w pojedynczych parach na drzewach na skraju lasów i krajobrazie rolniczym, spotykana jest też w miastach. W okresie IV-V składa 3-6 jaj, które wysiaduje wyłącznie samica przez 18-19 dni. 

Czarnowron, wrona czarna, wroniec (Corvus corone corone) – podgatunek wrony siwej, średniego ptaka z rodziny krukowatych, rzadko w Polsce spotykany. Cały czarny z zielonkawym połyskiem. Dziób również czarny, masywny, silny i nieco zakrzywiony na czubku. Mało płochliwy i bardzo szybko przystosowuje się do terenów zurbanizowanych i obecności człowieka. Upierzenie dobrze przylega do ciała. Bardzo przypomina gawrona, ale różni się od niego nieco sylwetką – płaskim czołem i grubym, mniej zaostrzonym dziobem oraz brakiem niebieskiego połysku. Jest ptakiem wszędobylskim, toteż przystosował się do życia w miastach, gdzie spotyka się często go na wysypiskach śmieci. W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w połowie kwietnia 4–6 zielonkawych jaj z brązowym nakrapianiem. Wysiadywanie jaj trwa 18–21 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 28–35 dniach. Rodzice otaczają potomstwo troskliwą opieką. Gdy partnerka siedzi na jajach lub opiekuje się młodymi, samiec niestrudzenie dostarcza pokarm. Po pewnym czasie, gdy te podrosną, matka również zaczyna przynosić im pożywienie. Początkowo dostają owady i ich larwy, a później myszy, pisklęta innych ptaków i młode małe ssaki. Na terenie Polski czarnowron jest objęty ścisłą ochroną gatunkową

Kawka (Corvus monedula) - mniejsza od wrony i gawrona, odróżnia się od nich rozjaśnionym, szarym upierzeniem tyłu głowy i karku. Ptaki dorosłe mają białą tęczówkę, młode - ciemną. Dziób jest dość krótki, ciemny. 

Zamieszkuje osiedla ludzkie, stare parki. Jako jedyny nie buduje gniazd na drzewach, a gnieździ się w dziuplach i zakamarkach budynków, np. kominach. W kwietniu, maju składa 4-6 jaj, które wysiaduje wyłącznie samica przez 17-18 dni. Przebywa w grupach i chętnie gnieździ się kolonialnie. Pożywienie: bezkręgowce, owoce, nasiona, odpadki, padlina. Gatunek objęty ochroną ścisłą. 

Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody (Dz.Ustaw Nr 92 z 16.IV.2004, poz. 880) oraz Rozrządzenie Min. Środowiska (Dz.Ustaw Nr 220 z 11.X.2004, poz.2237) ochroną objęte są wszystkie nasze gatunki ptaków krukowatych. Gawron objęty ochroną częściową, kawka ochroną ścisłą.